Te mahi ngahere Māori me Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro Māori forestry and the Emissions Trading Scheme

Akohia ngā mōhiohio mō Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro kia mōhio ai mehemea e tika ana mō tō koutou ngahere o nāianei, o āpōpō rānei.

Mō Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro

Kua rongo pea koe kua rēhitangia ētahi momo ngahere ki Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro. Kei te whakaaro hoki pea koe mehemea e tika ana kia rēhitangia tō koutou whenua, tō koutou ngahere.

I whakatūria Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro hei āwhina i a Aotearoa ki te whakaheke i ngā whakakinotanga o te āhuarangi hurihuri. Ka hua mai te āhuarangi hurihuri i ngā mahi a te tangata e whakaputa ana i ngā haurehu whakamahana ki te kōhauhau, pērā i te waro hāora-rua.

Ko tētahi ara hei whakatika i tēnei whakakinotanga ko te whakaheke i ngā haurehu kati mahana ki te kōhauhau. I whakatūria Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro kia utu ai ngā rōpū e whakaputa ana i ngā haurehu kati mahana mō ā rātou tukuwaro. Ā tōna wā, ka akiaki tēnei utu i ngā rōpū kia whakahekengia ā rātou tukuwaro.

Ngā ngahere i Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro

Mā ngā ngahere e āwhina ki te tango i te waro hāora-rua mai i te hau takiwā. Mā Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro e poapoa ngā kaitiaki ngahere me ngā tāngata e hiahia ana ki te whakatū ngahere. Mehemea e māraurau ana tō koutou ngahere, ā, kua rēhitatia ki Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro, mā konā e riro ai ngā whiwhinga waro.

Me whakahoki pea i ētahi whiwhinga waro mehemea ka hauhakengia rānei tō ngahere, ka whakarakea rānei kia rerekē ai te whakamahinga whenua.

Ngā whiwhinga waro

Hei utu i ā rātou tukuwaro, me hoko ētahi pakihi, rōpū hoki i ngā whiwhinga waro (he Kōwae Aotearoa, NZU) mehemea ka whakaputaina e rātou he haurehu kati mahana. Hei ture whānui, me kotahi te whiwhinga waro ka hoko mō ia tana o te haurehu kati mahana e whakaputaina ai.

Nā te mea ka miti ngā ngahere i te waro hāora-rua, mā konā e whiwhi ai te whiwhinga waro mō ia tana waro hāora-rua ka mitia.

Ko ngā rōpū me hoko whiwhinga waro, me hoko mai i te Kāwanatanga rānei, mai i ngā tāngata mahi ngahere rānei i Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro.

Ka rerekē haere te wāriu o ngā whiwhinga waro, ā, ka whai pānga ki te nui o te moni e whiwhi ai. I ia toru marama ka tukuna e te Kāwanatanga he Whiwhinga Waro Aotearoa. Ina tai timu ai te rahi o ngā whiwhinga waro, ka piki ake pea te utu.

Ngā whai wāhitanga Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro

Mehemea koe e whakatō rākau ana, ko Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro he ara e whiwhi moni ai nā te mea ka tāpiri wāriu ki ngā rākau, e mōhiotia ana he wāriu waro.

I te nuinga o te wā kei ngā ngahere hou te pito mata wāriu waro nui rawa, ināhoki i te wā e tipu ana, he nui ake te waro ka mitia.

I te tirohanga pae tawhiti, he tino pai ngā ngahere rākau taketake hei whakaheke i te waro hāora-rua i te kōhauhau. Ka āwhina hoki ngā rākau pūmau ki te whakahoki i te whenua ki tōna tūāhuatanga taketake. He mea tiaki i te whenua, kaupare i te ngahorotanga whenua, whakapai ake hoki i te mauri o te wai.

Heoi, he nui te utu ki te whakatō rākau taketake, ka mutu, he roa tana tipuranga. Nā reira, he pōturi ake tā ēnei ngahere whiwhi waro, me te aha, ka uaua pea te utu i te whakatūnga, whakatipu hoki i te ngahere taketake mā te whiwhinga waro anake.

I te wā poto, he nui te waro ka mitia e ngā rākau rāwaho tipu tere, pērā i te paina, te rākau whero, te purukamu rānei.

Mā ngā rākau rāwaho pea, arā, mā Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro e tautoko ā-pūtea i tētahi ngahere taketake mau roa kia hua mai ai he painga mō te whenua.

He tahua

Mā te whai tahua pea e āwhina ki te utu i ngā utu tīmatanga o te whakatō rākau, i mua i te uru ki Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro.

Kei tō mātou whārangi tahua he rārangi takuhe hei tono atu mehemea e māraurau ana tō koutou ngahere.

Ka māraurau tō koutou whenua?

Ko ētahi momo ngahere anake e māraurau ana ki te uru ki Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro. Kei te āhua o te wā i whakatōkia ai te ngahere, ā, kei te āhua hoki o te whenua i mua i te whakatōtanga, koirā ngā take ka whai pānga ki te urunga atu. Mehemea i whakatōkia tō ngahere i mua i te 1990, e kore e āhei te rēhita ki Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro ki te whiwhi waro.

Pānuihia ngā kōrero mō ngā whenua ngahere me ngā paearu māraurau i tō mātou whārangi. E tika ana Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro mō tō koutou whenua?

Tirohia te paetukutuku a Te Manatū Ahu Matua mō ētahi whakamāramatanga o ngā momo whenua ngahere e māraurau ana ki te uru atu ki Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro.

Mehemea e māraurau ana te whenua ki te uru ki Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro, me tiro mehemea e tika ana kia uru ki te pūnaha. Ka kite pea kāore e tika ana kia uru ētahi wāhanga whenua.

He takawhīwhiwhi Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro nō reira me whai kupu āwhina kia mōhio pū ai koirā te ara tika mō tō koutou whenua.

Tirohia te paetukutuku a Te Manatū Ahu Matua mehemea kei roto tō koutou whenua i Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro, mehemea ka āhei ki te uru atu, mehemea ka āhei ki te whiwhi whiwhinga waro.

Te whai kupu āwhina mō Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro

Mehemea e tika ana Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro mō te whenua, arā ētahi hātepe me whai kia uru atu. I te wā ka uru atu, arā ētahi utanga me whakatutuki.

Ko te ara tino pai ko te kōrero ki tētahi mātanga ngahere, mātanga Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro rānei i mua i te uru ki Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro.

E taea ana hoki te tohu i tētahi hei māngai kia uru atu ai ki Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro (i ētahi wā ka tohua tēnei tangata ko te ‘māngai whai mana’). Mā te māngai e āwhina ki te:

  • rēhita i te whenua ki Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro
  • whakamahere i te whenua
  • whakaoti, tuku hoki i ngā whakahokinga tukuwaro (te pūrongo i te whanaketanga o tō koutou ngahere me ngā mahi hauhake)
  • urupare ki ngā pātai a Te Manatū Ahu Matua mō te whenua ngahere Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro.

Kei roto kē te whenua i Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro

Kei roto kē pea tō koutou ngahere i Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro, tērā rānei he utanga Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro ōna.

Mehemea kei roto kē te whenua i Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro, me rikoata i te pānui ki te taitara whenua, ka mutu, me tiro te kaihoko whenua ngahere ki te taitara mō ēnei pānui.

Mehemea he utanga Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro ō te ngahere, arā anō ētahi ara hei whakamahi i te whenua. Ko te whakatipu huanga kai mātāmuri, ko te whakatō rongoā hoki, ētahi o ngā mahi ka taea.

Ngā utanga Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro

Mehemea he whenua ngahere tōhau i Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro, arā ētahi utanga.

Ia rima tau me tuku pūrongo tukuwaro. Ko tā te pūrongo he whakaatu i te tipuranga o te ngahere, mehemea he panonitanga, he mahi hauhake hoki. Ākuni pea me utu i tētahi mātanga ki te tā mahere rānei o te whenua, ki te ine rānei i te tipuranga o ngā rākau.

Mehemea koe ka hauhake i te ngahere, me utu pea i ō whiwhinga waro. Mehemea ka tuangahere, ka whakakore rānei i te rēhitatanga mai i Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro, me whakahoki i ngā whiwhinga waro.

Ki te rēhita koe ki Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro, he utu pea kei te haere.

He wheako Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro

Mātakihia tā Nikki Serancke, Heamana o Nuhiti Q, whakamātau i Te Pūnaha Tauhokohoko Whiwhinga Waro hei āwhina i te tipuranga anō o te ngahere taketake i te whenua Māori.